ชนานันทน์ สุนทรนนท์ | Features Editor | 14 August 2020
คนรักทะเลรู้! คนรักวาฬรู้! ว่าการที่เรายังมี ‘วาฬ’ โผล่มาให้เห็น บอกถึงคุณภาพทะเลไทยที่ยังดีอยู่ เราจะปล่อยให้จำนวนลดลงน้อยกว่านี้ไม่ได้ จนเป็นที่มาของสารคดี ‘วาฬบอกที’ ว่าด้วยสัตว์ใหญ่ที่สุดในโลก ที่อาศัยอยู่ในท้องทะเลไทย ที่พวกเราเองก็ใช้ประโยชน์จากผืนน้ำเดียวกัน และที่สำคัญยังเรียกได้ว่าเป็นผลงานที่ใช้หัวใจทำของ ‘คุณแดงชาญกิจ ชำนิวิกัยพงศ์’ Director of Photography แห่ง Film Factory โปรดักชันเฮาส์ดัง และยังเป็นตากล้องคู่ใจของคุณเป็นเอก รัตนเรือง กับอีกบทบาท คือ คนรักวาฬและผู้ก่อตั้ง Thaiwhales.org ที่ไม่ได้มาเล่นๆ แต่ทำจนเป็นเรื่อง เพื่อให้เว็บไซต์นี้เป็นแหล่งข้อมูลเพื่อการอนุรักษ์วาฬและสิ่งแวดล้อมทะเลไทย
ว่าแต่ทำไม ‘เพื่อนเดินทาง’ ถึงอยากชวนคุณดู ‘วาฬบอกที’ ก็เพราะเรารู้ว่า ไม่ว่าจะชอบเที่ยวภูเขา หรือทะเล สิ่งแวดล้อมก็ยังคงเป็นเรื่องใหญ่ และกว่าจะได้สารคดีวาฬบรูด้า 3 ตอนเน้นๆ ความยาวตอนละ 25-30 นาที คุณแดงและทีมงานต้องใช้ความพยายาม
ในการติดตามวาฬบรูด้าในอ่าวไทย โดยเริ่มตั้งแต่ศึกษา ออกสำรวจ ทำงานร่วมกับนักวิชาการ และกลุ่มวาฬไทย ด้วยการสนับสนุนจากกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์
จนทำให้คนดูที่บ้านอย่างเราๆได้เข้าใกล้ รู้จัก และรักเจ้าวาฬรวมทั้งทะเลไทยมากขึ้นกว่าเดิม
เหตุผลสำคัญที่คุณแดงมาลุยงานนี้ด้วยตัวเอง เพราะ หลังจากที่ได้ดำน้ำและสนใจเกี่ยวกับวาฬ
ทำให้พบว่ามีข้อมูลเรื่องนี้มีน้อยมาก หรือแทบจะไม่มี เลยเปิดหนังสือสารคดีแล้วตัดสินใจ
ติดต่อเจ้าหน้าที่ เริ่มลงมือทำงานนี้ด้วยตัวเองในเวลานั้นเลย หลังจากนั้นก็เริ่มสำรวจต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2554 ที่ต่อมาถือเป็นส่วนสำคัญในการบันทึกภาพวาฬบรูด้าเป็น ‘Photo ID’ ที่นำไปสู่การริเริ่มติด Tag ตามวาฬ ด้วยดาวเทียมโดยนักวิชาการเพื่อเก็บข้อมูลอีกด้วย จนกลายเป็นสารคดีที่เราอยากให้คุณได้ดูกัน
สารคดีทั้ง 3 ตอนประกอบด้วย #ตอนที่1 ‘ชื่อนั้นสําคัญไฉน’ ว่าด้วยการทำความรู้จักวาฬ โดยเฉพาะวาฬบรูด้าที่เป็นวาฬประจำถิ่น ที่อยากให้เรียกชื่อกันให้ถูก #ตอนที่2 ‘จับให้ได้ไล่ให้ทัน’ เรื่องราวการเติบโตของนักวิจัยไทยในโลกของวาฬ บันทึกภารกิจติดตามวาฬบรูด้าด้วยดาวเทียม (Satellite tag) ครั้งแรกของไทยและของโลก และ #ตอนที่ 3 วิกฤติวาฬ ที่เริ่มด้วยคำถาม ว่าวาฬไทยอยู่ในภาวะวิกฤติหรือไม่เมื่อเทียบกับวาฬทั่วโลก และข้อสงสัยเรื่องขยะ เรื่องใหญ่ในท้องทะเลที่ไม่ใช่แค่ในทะเลไทย
สารคดีเรื่องนี้จะทำให้เรารู้ว่าวาฬอยู่ใกล้ตัวเรากว่าที่คิด และการอนุรักษ์วาฬยังเท่ากับการช่วยอนุรักษ์ท้องทะเลไทยที่ไม่ใช่แค่เที่ยวอย่างรับผิดชอบแต่ยังอยากให้คิดถึงการใช้ชีวิตประจำวัน วิธีคิดที่คิดถึงธรรมชาติที่ห่อหุ้มเรา (เหมือนที่คุณแดงเคยให้สัมภาษณ์ไว้) ที่ถ้าช่วยกัน เราจะอยู่ด้วยกันได้ไปกันอีกนานๆ
รอติดตามโครงการ ‘วาฬบอกที’ และสารคดี ได้ที่ facebook.com/thaiwhales/ และ thaiwhales.org